Nếu như, người diễn viên – nghệ sĩ, dù là chính diện hay phản diện; khi vào vai diễn khiến cho khán giả phải khóc – cười cùng nhân vật trong bộ phim ấy, thậm chí, mọi người luôn mặc định hình ảnh nhân vật ấy mà “yêu thương – căm ghét” chính người diễn viên. Vai diễn ấy, thế là thành công mĩ mãn; thậm chí, theo người diễn viên – nghệ sĩ đến hết đời,… Tại sao thế?! Bởi người diễn viên – nghệ sĩ ấy đã diễn bằng cả cái tâm và thực sự “hóa thân” vào nhân vật, diễn mà như không diễn. Nghề và cũng là nghiệp vận vào thân họ như thế. Vậy nhưng, có một “vai diễn” mà “người nghệ sĩ” khi “hóa thân” vào nhân vật bằng cả cái tâm cũng không thể nào tạo ra được những khoảnh khắc xuất thần được. Cho dù có “căn – nghiệp” đấy, nhưng khoảnh khắc xuất thần trong “vai diễn” chỉ thực sự đến với người “hữu duyên”. Đó là hầu đồng…
Vai diễn của sứ mệnh…
Người ta thường nói: “cuộc đời mỗi con người là một vai diễn,…”, vốn không ngoa. Bởi, từ khi sinh ra đến khi chết đi, trong vòng tròn của cát bụi lại trở về với cát bụi, với sinh – lão – bệnh – tử, thì con người ta phải trải qua những cung bậc cảm xúc hỉ – nộ – ái – ố,… Mỗi một cung bậc cảm xúc, người ta lại mang một “khuôn mặt” khác, tâm tính khác. Thậm chí, có những người, sau một biến cố nào đó của cuộc đời, hoàn toàn thay đổi hình thể – tâm tính, vốn là người thế này bỗng chốc hóa thành một người khác, thay đổi một trời một vực. Điều này cũng không có gì là khó hiểu, bởi không có gì là bất biến, cũng như thời gian vậy, luôn chuyển động dù kim đồng hồ có quay hay không.
Cuộc đời của các “thanh đồng” thì không thế. Bởi ngoài vai diễn cuộc đời của chính mình, họ còn mang trong mình một “vai diễn của sứ mệnh” họ. Bởi, họ là người được chọn để truyền tải những thông điệp từ một thế giới khác đến với cuộc sống con người. Và chúng ta có thể thấy họ giống như một người diễn viên – nghệ sĩ vậy. Nhưng thấy vậy lại không phải vậy, diễn viên có thể cầm trên tay kịch bản của một bộ phim, casting (thử vai) cho đạo diễn xem khả năng của họ đến đâu, có phù hợp với vai diễn trong bộ phim của họ hay không; họ có thể được chọn, song song với đó là được từ chối nếu không muốn. Hầu đồng không có cái “đặc quyền” được từ chối vai diễn như diễn viên. Trong ba mươi sáu giá đồng của tín ngưỡng dân gian Việt Nam, hễ “thanh đồng” nào có “căn” hợp với giá đồng nào thì phải “nhập vai”. Không có kịch bản, không có đạo diễn, càng không có chuyện thử vai. Cứ đến hẹn lại lên. Và “khán giả” của họ là những con nhang đệ tử theo hầu những giá đồng ấy, cũng chính họ là những người “thẩm định vai diễn” của “người nghệ sĩ thanh đồng”, theo cách nhìn nhận của họ. Mà lạ, cùng một giá đồng ấy, mỗi một “thanh đồng” lại “nhập vai” và “biểu cảm” khác nhau; “khán giả” của họ cũng vậy, nhìn đấy, nghe đấy, nhưng mỗi người lại có một cảm nhận khác nhau. Tùy vào cái tâm của mỗi người…
Và những khoảnh khắc xuất thần
Người “vô tâm”, khi xem những giá hầu đồng chỉ lắc đầu tặc lưỡi, không hiểu gì hết, vì nó vốn không nằm trong thế giới quan của họ. Nhưng với người “hữu tâm” thì lại hoàn toàn khác, họ không đến với những giá hầu đồng để “xem diễn”, họ đến để lắng nghe và cảm nhận, bằng tâm thức,… và cũng từ đó, họ “bắt” được những khoảnh khắc đặc biệt trong giá hầu đồng, theo một cách cũng hết sức đặc biệt…
Tôi biết đến một “thanh đồng” một cách tình cờ qua một người bạn thân từ thuở nhỏ. Lúc ấy, là vì công việc, công việc. Như lẽ thường, xong việc thì thôi. Nhưng có lẽ, giữa tôi và anh có một cơ duyên nào đó, nên khi nói chuyện với anh, tôi cảm thấy rất thân thiết. Cũng từ ấy, trong thế giới quan của tôi mở rộng thêm một chút, về “hầu đồng”… Từ những gì anh chia sẻ, tôi theo dõi những hoạt động của anh cùng Hội Nhất Tâm, nơi anh cùng các anh chị em khác chia sẻ với nhau những hình ảnh, khoảnh khắc trong những giá đồng mà mọi người tham dự. Đồng hành với đó là những tâm tư, tình cảm của mọi người khi cùng nhau hướng về những hành động thiện nguyện. Từ ánh mắt của một kẻ xuất thân từ nghề “xoi mói” người ta, tôi dần cảm thấy sự thay đổi trong nhận thức của mình khi thấy những gì họ chia sẻ…
Hội có sự tham gia của một chị có nickname Bách Gia, mà theo như tôi được biết, chị là người hay “bắt” được những “khoảnh khắc xuất thần” khi theo hầu những giá đồng. Máy móc thì không biết nói dối, mà người bấm máy ghi lại những gì chị thấy và cảm nhận cũng rất đặc biệt. Bởi, chị không phải thợ ảnh hay người quay phim chuyên nghiệp. Tất cả được ghi lại bằng cái tâm. Thế mới có:
Long – Phụng trùng phùng
Tin khác